මවක් ලෙස ඔබ ගන්නා මූලික ප්‍රධාන තීරණවලින් එකක් වන්නේ ඔබේ දරුවා බිහි කරන්නේ කෙසේද යන්නයි. වෛද්‍ය, පුද්ගලික හෝ වෙනත් යම් හේතුවක් හෝ හේතූන් නිසා ඔබගේ දරු ප්‍රසූතිය සඳහා ඔබේ වෛද්‍යවරයා විසින් සාමාන්‍ය ප්‍රසූතියක් වෙනුවට, සිසේරියන් සැත්කම නිර්දේෂ කරන්නට පුළුවන්. සිසේරියන් සැත්කමට හේතු මොනවා විය හැකිද?
යෝනි ප්‍රසූතිය ආරක්ෂිත යැයි සැළකුනත්, අද කාලයේ වෛද්‍යවරුන් බොහෝ විට දරුවන් ප්‍රසූත කිරීමට සිසේරියන් සැත්කම් සිදු කරන බව සුලබව දකින්නට ලැබෙන දෙයක්.
සිසේරියන් ප්‍රසූතියක් යනු කුමක්ද? - මෙය මව සහ දරුවාට සෞඛ්‍ය අවදානමක් ඇති කරන පොදු නමුත් සංකීර්ණ ක්‍රියා පටිපාටියකි.
කලින් සැලසුම් කළ සිසේරියන් සැත්කම යනු කුමක්ද? සිසේරියන් සැත්කමට හේතු මොනවාද?
සිසේරියන් සැත්කම් සාමාන්‍ය හා සාමාන්‍යයෙන් ආරක්ෂිත වුවත්, යෝනි මාර්ගයෙන් දරුවෙකු ප්‍රසූත කිරීමට වඩා එය අවදානම් සහිතයි.
මෙම හේතුව සාමාන්‍යයෙන් මවකට නිර්දේෂ කෙරෙන්නේ යෝනි ප්‍රසූතියක් වේ.
කෙසේ නමුත් වෛද්‍ය හේතූන් මත සිසේරියන් සැත්කමක් කල්තියා සැලසුම් කරන්නට පුළුවන්.
නිදසුනක් වශයෙන්, ඔබේ දරුවා බ්‍රීච් ඉරියව්වෙන් (breech position) සිටී නම් නියමිත දිනට ළඟා වන විටත් එම ඉරියව්ව වෙනස් නොවන්නේ නම්, ඔබේ වෛද්‍යවරයාට විසින් සිසේරියන් ප්‍රසූතියක් සැලසුම් කළ හැකිය.
මීට අමතරව, සිසේරියන් ප්‍රසූතිය සාමාන්‍යයෙන් පහත ලැයිස්තුගත කර ඇති වෛද්‍ය හේතු මතද සැලසුම් කළ හැක.
වෛද්‍යමය නොවන හේතුන් මතද සිසේරියන් සැත්කමක් කලින් සූදානම් කිරීමට ද හැකියි. නමුත් මෙය නිර්දේශ කරන්නේ නැහැ.
සිසේරියන් සැත්කම ප්‍රධාන ශල්‍යකර්මයක් වන පහත සංකූලතා ඇතිවීමේ වැඩි අවදානමක් ඇත:
- රුධිරය වහනය
- ඉන්ද්‍රියයන්ට හානි වීම
- නිර්වින්දනය වලට ප්‍රතික්‍රියා කිරීම නිසා ඇතිවිය හැකි අසාත්මිකතා
- ආසාදන
- රුධිර කැටි ගැසීම්
ඔබ සීසේරියන් සැත්කම කලින් සැළසුම් කරගත යුතුද?
වෛද්‍යමය නොවන හේතූන් මත ශල්‍යකර්මයක් හරහා දරු ප්‍රසූතිය සිදු කිරීම තමන් තෝරාගත් සිසේරියන් ප්‍රසූතියක් (elective C-section) ලෙස හැඳින්වෙන අතර ඔබේ වෛද්‍යවරයා මෙම විකල්පයට ඉඩ දිය හැකියි.
ඇතැම් කාන්තාවන් ශල්‍යකර්මයකින් දරු ප්‍රසූතියට කැමැත්තක් දක්වන්නේ තම දරුවා ඉපදෙන කල වේලාව තීරණය කිරීමට හැකි වීමෙන් ඒ ආශ්‍රිත අනෙකුත් දේ කෙරෙහි වැඩි පාලනයක් ලබා දෙන නිසයි.
අනපේක්ෂිත ප්‍රසූත වේදනා ඇතිවන තෙක් බලා සිටින්නට සිදූවීමේ යම් කනස්සල්ලක් ද එමඟින් අඩු කරගන්නට පුළුවන්.
නමුත් තමන් තෝරාගත් සිසේරියන් සැත්කමක් සඳහා විකල්පයක් ලබා දී ඇති පමණින් එය අවදානම් රහිතව පැමිණෙන බවක් අදහස් වන්නේ නෑ.
තෝරාගත් සිසේරියන් සැත්කමකින් වාසි කිහිපයක්ද තිබෙනවා. එමෙන්ම අවාසි ද තිබෙනවා.
සමහර සෞඛ්‍ය රක්‍ෂණ සැලසුම් මඟින් සිසේරියන් සැත්කම් ආවරණය වන්නේ නැහැ.
සිසේරියන් සැත්කම තුළින් ලැබෙන වාසි
- දරුවාගේ උපතින් පසු ලිංගික දුර්වලතාව හා අපහසුතාවයට පත්වීමේ අවදානම අඩු වීම.
- දරු ප්‍රසූතියේදී දරුවාට ඔක්සිජන් අහිමි වීමේ අවදානම අඩු වීම.
- ගැබ් ගෙළ හරහා ගමන් කරන විට දරුවාට කම්පනය ඇතිවීමේ අඩු අවදානම.
සිසේරියන් සැත්කම නිසා ඇතිවන අවාසි
- අනාගත ගැබ් ගැනීම් වලදී නැවත නැවතත් සිසේරියන් සැත්කමකින් දරු ප්‍රසූතිය සිදු කිරීමට සිදු වේ.
- සිසේරියන් සැත්කම් සමඟ සංකූලතා ඇතිවීමේ වැඩි අවදානමක් ඇත.
- ඔබට දිගු කාලයක් රෝහල් ගතවීමට සිදු වන අතර (දින පහක් දක්වා) සුවය ලැබීමටද සාපේක්ෂව දීර්ඝ කාලයක් ගතවේ.
සිසේරියන් සැත්කමට හේතු විය හැකි වෛද්‍යමය කාරණා මොනවාද?
ඔබේ වෛද්‍යවරයා විසින් නියමිත ප්‍රසූත දිනට පෙර සිසේරියන් සැත්කමක් නියම කළ හැකිය. නැතහොත් හදිසි අවස්ථාවක් නිසා දරු ප්‍රසූතියේදීද එය අවශ්‍ය විය හැකිය.
සිසේරියන් සැත්කමක් සඳහා වඩාත් පොදු වෛද්‍ය හේතු කිහිපයක් පහත දැක්වේ.
1. පමණට වඩා දීර්ඝ ප්‍රසූත වේදනා
රෝග පාලනය හා වැළැක්වීමේ විශ්වාසනීය මූලාශ්‍රවලට අනුව ගැබිනි මව්වරුනට අසිදු කරන සිසේරියන් සැත්කම් වලින් තුනෙන් එකකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් සඳහා හේතු වන්නේ පමණට වඩා දීර්ඝ ප්‍රසූත වේදනා කාලයයි.
මෙය කාලීන ශ්‍රමය “ප්‍රසූතිය අසමත් වීම” හෝ “ඇණහිට ඇති ප්‍රසූතිය” ලෙසද හැඳින්වේ.
අලුත් මවක් පැය 20 ක් හෝ ඊට වැඩි කාලයක් ප්‍රසූත වේදනා තිව සිටීමට මෙයට හේතු වනවා.
නැතිනම් මින් පෙර දරු ප්‍රසූතිය සිදුකළ මව්වරුන් සඳහා පැය 14 ක් හෝ ඊට වැඩි ගත වුවහොත් මෙම තීරණය ගනු ලබනවා.
ගැබ් ගෙළට වඩා විශාල වූ ළදරුවන්ට, ගැබ්ගෙල ලිහිල් වීම මන්දගාමී වීම සහ නිවුන් දරුවන් හෝ දරුවන් වැඩි ගණනක් ප්‍රසූත කිරීමට සිටීම ආදිය නිසා ප්‍රසූත කාලය දීර්ඝ විය හැකියි.
මෙම අවස්ථා වලදී, සංකූලතා වළක්වා ගැනීම සඳහා වෛද්‍යවරුන් සිසේරියන් සැත්කමක් සිදුකිරීම සලකා බලයි.
2. අසාමාන්‍ය ස්ථානගත වීම සිසේරියන් සැත්කමට හේතු විය හැකියි
සාර්ථක යෝනි ප්‍රසූතියක් ලබා ගැනීම සඳහා, බිළිඳාගේ හිස, උපත් ඇළ අසලට ස්ථානගත විය යුතුයි.
නමුත් ඇතැම් විට බිළිඳන් සම්පූර්ණයෙන්ම අනෙක් පසට හැරී සිටී. ඔවුන්ගේ පාද හෝ තට්ටම් ගැබ්ගෙළ වෙත ස්ථානගත වී තිබිය හැකියි. එය බ්‍රීච් උපතක්(breech birth) ලෙස හැඳින්වේ.
එසේ නැතහොත් ඔවුන්ගේ උරහිස හෝ පැත්ත පළමුවෙන් පිටතට ඒ. එය තීර්යක් උපතක්(transverse birth) ලෙස හැඳින්විය හැකිය.
මෙවන් අවස්ථා වලදී දරුවාට දිය හැකි වඩාත් ආර්ක්ෂිත ප්‍රසූත ක්‍රමය වන්නේ සිසේරියන් සැත්කමක් විය හැකියි.
3. භ්රෑණ පීඩාව
ඔබේ දරුවාට ප්‍රමාණවත් තරම් ඔක්සිජන් නොලැබෙන්නේ නම් හදිසි සිසේරියන් සැත්කමක් මගින් දරුවා ප්‍රසූත කිරීමට ඔබේ වෛද්‍යවරයා තෝරා ගත හැකිය.
4. සිසේරියන් සැත්කමට හේතු විය හැකි උපත් දෝෂ
දරු ප්‍රසූතියේ සංකූලතා අවම කිරීම සඳහා වෛද්‍යවරුන් විසින් දරු ප්‍රසූතියේ සංකූලතා අවම කිරීම සඳහා මොළයේ අතිරික්ත තරලය. හෝ සංජානනීය හෘද රෝග වැනි ඇතැම් උපත් ආබාධ සහිත දරුවන් බිහි කිරීමට සිසේරියන් සැත්කමක් තෝරා ගනු ඇත.
5. සිසේරියන් සැත්කම දෙවන තෙවන ආදී ප්‍රසූත සඳහා අවශ්‍ය වීම
ඇමරිකානු ගර්භණී සංගමයට අනුව, සිසේරියන් සැත්කමක් කළ කාන්තාවන්ගෙන් සියයට 90ක් පමණ මව්වරුනට යෝනි ප්‍රසූතියක් මගින් තමන්ගේ ඉළඟ දරුවා ප්‍රසූත කළ හැකියි.
මෙය සිසේරියන් සැත්කමෙන් පසු යෝනි උපත් ලෙස හැඳින්වේ vaginal birth after cesarean (VBAC).
VBAC හෝ නැවත නැවත සිසේරියන් සැත්කම හොඳම හා ආරක්ෂිත විකල්පයද යන්න තීරණය කිරීම සඳහා මවුවරුන් තම වෛද්‍යවරයා සමඟ ඒ ගැන කතා කළ යුතුය.
6. නිදන්ගත සෞඛ්‍ය තත්ව සිසේරියන් සැත්කමට හේතු විය හැකියි
කාන්තාවන් හෘද රෝග, අධි රුධිර පීඩනය හෝ ගර්භණී දියවැඩියාව වැනි නිදන්ගත සෞඛ්‍ය තත්වයන් සමඟ ජීවත් වන්නේ නම් සිසේරියන් සැත්කමකට භාජනය විය හැකිය. මෙව්වැනි තත්ව ඇති මව්වරුන් යෝනි ප්‍රසූතියඉන් දරුවා ප්‍රසූත කිරීම මවට හා දරුවාට අනතුරුදායක විය හැකිය.
ගැබිනි මවට එච්.අයි.වී, ලිංගික හර්පීස් හෝ වෙනත් ආසාදනයක් ඇත්නම් වෛද්‍යවරුන්ට සිසේරියන් සැත්කමක් මගින් දරුවා ප්‍රසූත කිරීමට යෝජනා කරනු ඇත.
7. රැහැන් ප්‍රපාත (Cord prolapse)
දරුවා ඉපදීමට පෙර ගර්භාෂය හරහා පෙකණි වැල ලිස්සා යන විට එය රැහැන් ප්‍රපාතයක් ලෙස හැඳින්වේ. මෙය දරුවාගේ රුධිර ප්‍රවාහය අඩු කර දරුවාගේ සෞඛ්‍යය අවදානමට ලක් කරයි.
දුර්ලභ වුවත්, රැහැන් ගැසීම හදිසි සිසේරියන් සැත්කමක් අවශ්‍ය වන බරපතල තත්වයකි.
8. සෙෆලෝපෙල්වික් අසමානතාවය/ Cephalopelvic disproportion (CPD)
CPD යනු ගැබිනි මවකගේ ශ්‍රෝණිය දරුවාට යෝනි මාර්ගයෙන් ගමන්න් කිරීමට නොහැකි තරම් කුඩා වීම හෝ ගැබ් ගෙළට වඩා දරුවාගේ හිස විශාල නම් හෝ වේ. කෙසේ වෙතත්, දරුවාට සිසේරියන් සැත්කමක් හරහා ආරක්ෂිතව ගමන් කළ හැකියි.
9. වැදෑමහ ගැටළු
වැදෑමහ අර්ධ වශයෙන් හෝ සම්පූර්ණයෙන්ම ගැබ්ගෙල ආවරණය වන පරිදි පහත් වී නම් වෛද්‍යවරු සිසේරියන් සැත්කමක් සිදු කරනු ඇත. (පූර්ව වැදෑමහ).
වැදෑමහ ගර්භාෂ බිත්තියෙන් වෙන් වූ විට දරුවාට ඔක්සිජන් අහිමි වීම (වැදෑමහ අවහිර වීම) වැනි අවස්ථා වලදී සිසේරියන් සැත්කමක් අවශ්‍ය වේ.
ඇමරිකානු ගර්භණී සංගමයට අනුව, සෑම ගර්භනී කාන්තාවන් 200 දෙනෙකුගෙන් එක් අයෙකුට ප්ලැසන්ටා ප්‍රීවියාව (placenta previa) යන මේ වැදෑමහ ගැටළුව ඇතිවේ. ගර්භනී කාන්තාවන්ගෙන් සියයට 1 ක් පමණ වැදෑමහ හානි වීම අත්දකියි.
නිවුන් දරුවන් හෝ වැඩි දරුවන් ගණනක් ප්‍රසූත කිරීම ගර්භණී සමයේදී විවිධ අවදානම් ඇති කළ හැකිය.
එය දීර්ඝ ප්‍රසූත කාලයක් ඇති කළ හැකි අතර, එමඟින් මව පීඩාවට පත්විය හැකිය. මෙහිදී එක් බිළිදෙක් හෝ බිළිඳුන් වැඩි ප්‍රමාණයක් අසාමාන්‍ය අපහසුතා තත්වයක සිටිය හැකිය. කෙසේ වෙතත්, සිසේරියන් සැත්කම බොහෝ විට දරු ප්‍රසූතිය සඳහා වඩාත් ආරක්ෂිත මාර්ගයයි.
කෙසේ වෙතත් ගර්භණීභාවය සහ දරු උපත අනපේක්ෂිත අවස්ථාවක සිදුවිය හැකි බැවින් සිසේරියන් සැත්කමක අවශ්‍යතාවක් හදිසියේ හටගත්තත් ගැබිනි මවුවරුන් ඊට සූදානම්ව සිටිය යුතුයි.
දරු ප්‍රසූතිය තුළින් කුසේ වැඩුනු පුංච් බිළිඳාට උපත ලබා දීම සුන්දර හා ආශ්චර්යමත් අත්දැකීමක් වන අතර, එම අනපේක්ෂිත අවස්ථාවට හැකි තරම් සූදානමින් සිටීම වීම වඩාත් සුදුසුය.
මූලාශ්‍ර: healthline.com
*theAsianparent Sri Lanka හි පල කරනු ලබන ලිපි ජාත්‍යන්තර ප්‍රකාශන හිමිකම් නීති මගින් ආරක්ෂා කර ඇත. ඔබ මෙම ලිපිය theAsianparent Sri Lanka හි අවසරයකින් තොරව පිටපත් කිරීම හෝ භාවිතා කිරීම කරන්නේ නම් ඔබට එරෙහිව මෙම නීති යටතේ නඩු පැවරිය හැකිය.
