ළමයින්ගේ චිත්තවේගීය අපයෝජනය: ඔබට අතපසු විය හැකි ලක්ෂණ 5ක්

“ළමා අපයෝජනය” යැයි ඇසෙන විට මිනිසුන් බොහෝ විට ශාරීරික හා ලිංගික අපයෝජනය ගැන සිතති. හැඟීම් යනු සියලු අපයෝජනයන්හි කේන්ද්‍රස්ථානය වන බැවින් එය පැටළිලි සහගත වන බැවින් දරුවන්ගේ චිත්තවේගීය අපයෝජනය නොහොත් ළමා මානසික අපයෝජනය බොහෝ විට නොසලකා හැරෙනවා.

දරුවන්ගේ චිත්තවේගීය හිංසනය අනෙක් හිංසන හා සමානවම හානිකර හා කම්පන සහගත වන බව ඔබ දන්නවාද?

එබැවින් මෙම සංවාදය විවෘත කිරීම වැදගත්. මේ සඳහා, අපි ළමයින්ගේ චිත්තවේගීය හිංසන වර්ග පහක් ලැයිස්තුගත කර, ඒ එක් එක් වර්ග ගැන කතා කරනවා.

ලැයිස්තුව තුළ විස්තර සියල්ලම ආවරණය නොවන අතර එය සාකච්ඡාවේ කුඩා කොටසක් පමණක් වනවා. නමුත් කොතැනකින් හෝ ආරම්භ කිරීමෙන්, චිත්තවේගීය හිංසනය පිළිබඳ සංවාදයේ වෙනත් මාර්ග අපට විවෘත කළ හැකි වනවා.

ඔබ ඔබේ දරුවාට මානසිකව අතවර කරන අතර එය නොදැන සිටිය හැකිය

ළමා මානසික අපයෝජනය අයත් වන මූලික වර්ග 5

1. චිත්තවේගීය නොසලකා හැරීම තුළින් ළමා මානසික අපයෝජනය

චිත්තවේගීය නොසලකා හැරීම පිළිබඳ පොදු වර්ග හතරක් ඇති බව එක්සත් රාජධානියේ ළමයින්ට හිංසා කිරීම වැළැක්වීමේ ජාතික සංගමය (NSPCC) පවසයි. ශාරීරික, අධ්‍යාපනික, චිත්තවේගීය සහ වෛද්‍ය නොසලකා හැරීම් ලෙස ඒවා වර්ග කෙරේ.

ශාරීරික, අධ්‍යාපනික හා වෛද්‍ය නොසලකා හැරීම් පහසුවෙන් හඳුනාගත හැකි බව ඔබ එකඟ වේවි.

නමුත් චිත්තවේගීය නොසලකා හැරීම යනු ළමයින්ගේ චිත්තවේගීය හිංසනයකි. එහි අභ්‍යන්තර ස්වභාවය නිසා බොහෝ විට එය නොසලකා හරිනු ලැබේ.

ළමා නොසලකා හැරීම අර්ථ දැක්වෙන්නේ පෝෂණය හා උත්තේජනය සඳහා දරුවෙකුගේ අවශ්‍යතාවය සපුරාලීමට අපොහොසත් වීමෙනි.

දරුවෙකුගේ චිත්තවේගීය අවශ්‍යතා නොසලකා හැරීම දෘශ්‍යමාන නොසලකා හැරීම් වලට හානි කරයි.

ළමා වියේ චිත්තවේගීය නොසලකා හැරීම වැඩිහිටි වියේදී විවිධ ආකාරවලින් ඉස්මතු විය හැකියි. බ්‍රිතාන්‍ය සායනික මනෝ විද්‍යාඥ වෛද්‍ය මාරි කොවනන් පැවසුවේ. ඇතමුන්ගේ පොදු ප්‍රකාශනයන් වන්නේ ජීවිතයේ හිස්බව පිළිබඳ හැඟීම්, අන් අය මත යැපීමට ඇති බිය සහ හැඟීම් පිළිබඳ දැනුම සහ අවබෝධය දුර්වල වීම බවයි.

අදෘශ්‍යමාන අසනීප

ළමයින්ගේ චිත්තවේගීය හිංසනය, ඔවුන්ගේ සමාජීය හෝ මූල්‍යමය තත්වය කුමක් වුවත් සෑම තරාතිරමකම ළමයින්ට සිදු වේ.

දරුවකුට ඔවුන්ගේ ශාරීරික, අධ්‍යාපනික හා වෛද්‍ය අවශ්‍යතා සියල්ලම සපුරා ඇති විට පවා, දරුවෙකුට තම දෙමාපියන්ගෙන් චිත්තවේගීය නොසලකා හැරීමක් අත්විඳිය හැකියි.

ඇතැම් විට ඔවුන්ගේ දෙමව්පියන් මත්ද්‍රව්‍ය හෝ මානසික රෝග සමඟ පොරබදයි. එබැවින් දෙමව්පියන්ට තම දරුවන්ගේ චිත්තවේගීය අවශ්‍යතා සඳහා ප්‍රමුඛතාවය දීමට නොහැකි වේ.

සමහර අවස්ථා වලදී, රාජකාරියට ඇබ්බැහි වූ දෙමාපියන් සහිත දරුවන් දෙමාපියන් දකින්නේම නැති තරම්. මෙම ආකාරයේ නොසලකා හැරීම් ගැන බොහෝ විට සැළකෙන්නේ නැති වුවද එය දරුවාට දැඩි ලෙස හානිකර බලපෑමක් ඇති කරයි.

චිත්තවේගීය නොසලකා හැරීමේ ළමා අවදියකින් ඔබ ගැලවී ඇත්නම්, එය වළක්වා ගන්නේ කෙසේදැයි ඔබ දන්නවා විය හැකියි.

මේ නිසා එය දිගටම සිදුවිය හැකි චක්‍රය වළක්වන්නට ඔබට හැකි වනු ඇති. ඔබේ චිත්තවේගීය අවශ්‍යතා හඳුනා ගැනීමට ඉගෙන ගැනීම සහ ඔබේ දරුවන්ගේ චිත්තවේගීය අවශ්‍යතා හඳුනා ගැනීමට සංවේදනය තිබීම ඔබේ සුවය සහ ඔවුන්ගේ අවශ්‍යතා සඳහා ප්‍රධාන වේ.

2. ගුප්ත ව්‍යභිචාරය නැතහොත් අසාමාන්‍ය ළංවීම

ගුප්ත ව්‍යභිචාරය (Covert incest හෝ enmeshment)  යනු දෙමව්පියන් සහ දරුවෙකු අතර ඇති “පමණට වඩා සමීප” සම්බන්ධතාවයකි.

මේ ආකාරයේ දරුවන්ගේ චිත්තවේගීය හිංසනය තුළ, දරුවාට තවදුරටත් දරුවෙකු මෙන් නොව ආදරවන්තයෙකු ලෙස හැඟෙන තුරු දෙපාර්ශ්වය අතර සීමාවන් බොඳ වේ.

එවිට දරුවාට ඔවුන්ගේ නිර්දෝෂීභාවය පිළිබඳ හැඟීම ගැන ව්‍යාකූල වන අතර තමන් කවුරුන්ද යන්න පිළිබඳ ඔවුන්ගේ ග්‍රහණය ඔවුනට නැති වේ. ලිංගිකත්වය පිළිබඳ දැනුම අනෙක් සියල්ල යටපත් කරනු ඇත.

මානසික සෞඛ්‍ය පිළිබඳ වෘත්තිකයෙකු වන වෛද්‍ය කෙනත් ඇඩම්ස් පවසන පරිදි, රහසිගත ව්‍යභිචාරයේ දී සිදුවන්නේ කරදරකාරී විවාහයකට මුහුණ දෙන දෙමාපියෙකු තම දරුවා විකල්ප සහකරුවෙකු බවට පත් කරගන්නී.

දරුවන් වස්තුවිෂයක් බවට පත්වීම

මේ ආකාරයේ සම්බන්ධතාවයක් සැමවිටම ලිංගික ස්පර්ශයට සම්බන්ධ වන්නේම නැහැ. (විවෘත ව්‍යභිචාරය හෝ වෙනත් ආකාරයේ ළමා ලිංගික අපයෝජන වැනි) නමුත් දරුවා අකාලයේ ලිංගික කතා සහ වාංමාලා වලට නිරාවරණය වන බැවින් එය කම්පනයට හේතු විය හැක. නැතහොත් ඒවා ලිංගික වස්තූන් ලෙස හෝ ලිංගික අදහස් ලබන්නන් බවට පත්වීමෙන් කෙළවර වේ.

වැඩිහිටි වියේදී ලිංගික ක්‍රියාකාරිත්වයට බොහෝ විට අහිතකර ලෙස බලපාන හෙයින් රහසිගත ව්‍යභිචාරය දරුවෙකුගේ වර්ධනයට සැලකිය යුතු ලෙස බලපායි.

පුද්ගලයෙකුගේ සබඳතාවල නිවැරදි මායිම් සැකසීමේ හැකියාව සහ දෙමව්පියන්ට පිටතින් පෞද්ගලික අනන්‍යතාවයක් වර්ධනය කිරීමේ හැකියාව කෙරෙහි ද එය බලපෑමක් ඇති කරයි. මෙහි ප්‍රතිවිපාක සැබෑ හා දුර්වල වුවත්, දරුවන්ට තවමත් මින් ගැළවීමක් හා සුවයක් අපේක්ෂා කළ හැකියි.

කෑගැසීම දරුවෙකුගේ පෞරුෂයට අහිතකර බලපෑම් ඇති කළ හැකිය

3. වාචික හිංසනය සහ පිරිහීමට ලක් කිරීම මගින් ළමා මානසික අපයෝජනය

වචන වලින් අපට රිදවිය නොහැකි බව කුඩා අවධියේදීම ඉගැන්වීම බොහෝ විට මෙතෙක් මනුෂය සංහතියක් ලෙස අපට වැරදුනු මූලික පාඩම් වලින් එකකි. වචන වලින් අපට රිදවිය හැකිද නැද්ද යන්න මතභේදයට කරුණක් නොවේ.

ඒ, වචන අනිවාර්‍යයෙන්ම රිදවුන් දෙන බැවිනි. ඒ ගැන විවාදයක් නැත.  නමුත් පිළිතුරු සෙවිය යුතු කරුණ වන්නේ සිත් රිදවන වචන භාවිතා කිරීමෙන් වැළකී සිටීමට කුමක් කළ යුතුද යන්න හා වාචික අපයෝජනය සිදු වූ විට ඒ ගැන කුමක් කළ යුතුද යන්න පිළිබඳ ගැටළුවයි.

වඩාත්ම වේදනාත්මක කරුණ වන්නේ තමන්ව ආරක්ෂා කිරීමට, අවශ්‍ය දේ සැපයීමට සහ ඉගැන්වීම භාරව සිටින දෙමව්පියන්ගෙන් හෝ වැඩිහිටියෙකුගෙන් වාචික හිංසනය පැමිණීමයි.

මීට අමතරව, මෙම වර්ගයේ ළමයින්ගේ චිත්තවේගීය හිංසනය දරුවන්ට පෞරුෂ ආබාධ වැනි දැඩි දිගු කාලීන බලපෑම් ඇති කරයි

වාචික හිංසනය පෞරුෂත්වයේ ආබාධවලට තුඩු දිය හැකිය

ළමා වාචික හිංසනය යම් ආකාරයක පෞරුෂත්ව ආබාධ සහ වෙනත් සම-මානසික ආබාධ වර්ධනය කිරීම සඳහා භූමිකාවක් ඉටු කළ හැකි බව අධ්‍යයනයකින් හෙළි වී ඇත. ළමා වාචික හිංසනය මගින් පෞරුෂ ආබාධ ඇතිවීමේ අවදානම වැඩි වී ඇත්දැයි අධ්‍යයනය මගින් සොයා බලන ලදී.

වාචික හිංසනය විශේෂයෙන්ම දරුවෙකුගේ මනෝභාවයට විනාශකාරී වන අතර එය දරුවෙකුගේ වර්ධනය වන මොළයට බලපායි. වැඩිහිටි විය තෙක් මෙම බලපෑම් බොහෝ විට දැනිය හැකිය.

මීට ප්‍රතිසාධනය වන්නේ, බොහෝ විට ළමා වියෙන් පසු සහ ස්වයං අනුකම්පාවෙන්  කෙනෙකුගේ සිතුවිලි නැවත නැවුම් කර වෙනස් කරගැනීමයි.

ඔබට ළමා කාලයේ වාචික හිංසනය හේතුවෙන් ඔබ වැඩිහිටිභාවයේ දුෂ්කරතා වලට  මුහුණ දෙන්නේ නම්, උපකාර පතන්න.

ඔබේ දරුවා පාසලේ හෝ වෙනත් ඕනෑම තැනක සිටින සම වයසේ මිතුරන්ගෙන් හෝ වැඩිහිටියන්ගෙන් වාචික හිංසනය සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කරන්නේ නම්, ඔබේ දරුවාට උදව් කරන්න. නැතහොත් ඔවුන් වෙනුවෙන් උපකාර, උපදේශණ සහය ලබා ගන්න.

තනි මනෝචිකිත්සාව සහ කණ්ඩායම් චිකිත්සාව වැනි මානසික සෞඛ්‍ය ප්‍රතිකාර විකල්ප සලකා බලන්න.

ලිංගික අතවර පිළිබඳ බොහෝ අවස්ථාවන්හිදී, අපරාධකරු දරුවා දන්නා වැඩිහිටියෙකි.

4. ලිංගික සූරාකෑම සඳහා “මනාලයා”

ලිංගික හිංසනය පිළිබඳ බොහෝ අවස්ථාවන්හිදී, වැරදිකරු / වැරදිකරු වින්දිතයා දන්නා කෙනෙකු බව මනාව ලේඛනගත කර ඇති සත්‍යයකි. ළමා ලිංගික අපයෝජන සිද්ධීන් සම්බන්ධයෙන් ද එය එසේම වේ.

ස්ත්‍රී දූෂණය, අපයෝජනය සහ ව්‍යභිචාරය පිළිබඳ ජාතික ජාලය (RAINN) බලධාරීන්ට වාර්තා කර ඇති අතර, බාල වයස්කරුවන්ගෙන් සියයට 93 ක්ම අපරාධකරු දැන සිටියහ.

මෙහි ඇති භයානක ඇඟවුම නම් මෙය වාර්තා වූ සිද්ධීන් පමණි. ලිංගික අපයෝජන සිද්ධීන් බොහෝමයක් වාර්තා වනේ නැහැ.

දරුවෙකු අපයෝජනය කිරීම සඳහා ලිංගික විලෝපිකයන් භාවිතා කරන මානසිකව අපයෝජන උපක්‍රම බොහෝ විට නොසලකා හරිනු ලැබේ.

මේ ආකාරයේ ළමයින්ගේ චිත්තවේගීය හිංසනය තුළ, ඔවුන් භාවිතා කරන එක් උපක්‍රමයක් වන්නේ “මනාලයා” යන්නයි.

විභව වින්දිතයින් හඳුනා ගැනීම, ඔවුන්ගේ විශ්වාසය දිනා ගැනීම, ඔවුන් හුදකලා කිරීම සහ ඔවුන්ගේ ආරක්ෂාව බිඳ දැමීමේ ක්‍රියාවලිය වන අතර එමඟින් ඔවුන්ට අවසානයේ අපරාධකරු සමඟ ලිංගික සම්බන්ධතා පැවැත්වීමට පාර්ගය පාදාගත හැකි වනවා.

වින්දිතයා ලිංගික සම්බන්ධතාවයක් ඇති කර ගත් පසු ඔවුන්ගේ පාලනය තවදුරටත් ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහාත්, දරුවාගේ ලිංගික සහභාගීත්වය අඛණ්ඩව පවතින බව සහතික කිරීම සඳහාත් අපරාධකරු රහස්‍යභාවය සහ දොස් වපැවරීමේ නිරත වනු ඇත.

ලිංගික අපයෝජනය වැළැක්වීම සඳහා සංඥා

දෙමව්පියන් වශයෙන්, ඔබේ දරුවන් තුළ මේ ආකාරයේ ළමා මානසික අපයෝජන වලක්වා ගැනීමට ඔබට පිළිවෙන. එය දැනටමත් සිදුවන්නේ නම්, ඔබට එය හඳුනාගත හැකි ක්‍රම තිබේ. ඒවා සෑම විටම පැහැදිලිව හා පැහැදිලි නැත. RAINN ට අනුව, ඔබට පහත සඳහන් අනතුරු ඇඟවීමේ සංඥා ගැන ඔබට විමසිලිමත් විය හැකියි:

• භෞතික සම්බන්ධතාවයන්ගෙන් ඈත්වීම
• වයසට නුසුදුසු ලිංගික හැසිරීම
• මාපට ඇඟිල්ල උරා ගැනීම වැනි ප්‍රතිගාමී හැසිරීම
• සනීපාරක්ෂාව පුරුදු වල වෙනස් වීම

ඔබේ දරුවාට හානියක් සිදුවී ඇත්දැයි පරීක්ෂා කිරීමට ඔබට වෛද්‍ය උපදෙස් පැතිය හැකිය.

5. ලැජ්ජාව සහ නින්දාව භාවිතා කිරීම තුළින් ළමා මානසික අපයෝජනය

කායිල් මැක්බ්‍රයිඩ් (Karyl McBride), Ph.D., L.M.F.T ට අනුව, දෙමව්පියන් විසින් ඔවුන්ගේ නීති රීති සහ බලය දැඩි කිරීම සඳහා දරුවන්ට ලජ්ජාව සහ නින්දා අපහාස  කිරීම ළමයින්ගේ මානසික අපයෝජනයේ සම්භාව්‍ය ලකුණකි.

වැඩිහිටියන් දරුවන්ට දඬුවම් කිරීමේ අරමුණින් වෙනත් පුද්ගලයින් ඉදිරියේ දරුවන් අවමානයට පත්කිරීම මෙයට පැහැදිළි නිදසුනක්.

“ලැජ්ජාව සහ නින්දාව දරුවන් තුළ භීතිය ඇති කිරීමට හේතු වේ. ඔවුන් වැඩෙන විට මෙම බිය පහව යන්නේ නැත,” මැක්බ්‍රයිඩ් ලිවීය. “සෞඛ්‍ය සම්පන්න චිත්තවේගීය ජීවිතයකට එය බාධකයක් වන අතර එය තුරන් කිරීම අපහසුය.”

අනුන් ඉදිරියේ අපගේ දරුවන්ගේ හැසිරීම ගැන ඔවුන් ලැජ්ජාවට පත් කිරීමෙන් එය පැහැදිලිව දිස් වේ.

දරුවන්ගේ ශරීරය, ඔවුන්ගේ හැසිරීම, ඔවුන් ඇඳුම් අඳින ආකාරය සහ වෙනත් බොහෝ දේ දෙමාපියන් දරුවන්ව ලැජ්ජාවට පත් කළ හැකිය.

දෙමව්පියන් තම දරුවන්ට වඩා ඔවුන්ගේ අවශ්‍යතා හා අවශ්‍යතාවන්ට ප්‍රමුඛත්වය දෙන විට

දරුවන් කෙරෙහි මෙවැනි හැසිරීමක් තුළින් පෙනෙන්නට තිබෙන්නේ එය කිසි විටෙකත් දරුවන් ගැන නොව වැඩිහිටියන්ට තමන්ගේ අභිමානය ප්‍රදර්ශණය කිරීමට ඇති අවශ්‍යතාව පිළිබඳව යන බවය.

සෑම දෙමව්පියෙක්ම මෙහි බරපතල කම තේරුම්ගත යුතු වනවා. මෙය බැරෑරුම් ලෙස සැලකිය යුතු වනවා. දරුවෙකු ලැජ්ජාවට සහ නින්දාවට පත්කිරීම යනු ඔවුන් මානසික අපයෝජනයට ලක් කිරීමකි. එය සැබෑ හා පුළුල් ය. මන්ද එය වරදක් යැයි බොහෝ දෙනෙක් නොසිතන බැවිනි. සමහර දෙමව්පියන්ට මෙය දරුව හික්මවීමක් වන අතර තවත් සමහරුන්ට එය “විහිළු” කිරීමකි.

සමහර විට සමහර දෙමව්පියන් පවසන්නේ “මම විහිළුවක් කළේ කියල ඔයා දැනගන්න ඕනේනෙ” හෝ “මම විහිළුවක් කලේ” කියාය. මෙම ප්‍රකාශයන් අසාධාරණ ලෙස දරුවාට දොස් පැවරේ. එය මූලිකවම කියන්නේ “ඔබ මාව නිවැරදිව වටහා නොගත් නිසා එය ඔබට නරක යැයි හැඟීමයි.”

වැඩිහිටියෙකු ලෙස, තව කෙනෙකු තේරුම් ගැනීමේ මූලික වගකීම දරන්නේ කවුද?

දරුවන්ගේ චිත්තවේගීය හිංසනය සෑම තැනකම සිදු වේ

අපේ දරුවන්ගේ දෙමව්පියන් සහ භාරකරුවන් වශයෙන්, සෑම අංශයකින්ම ඔවුන් රැකබලා ගැනීම අපගේ කාර්යය හා යුතුකම වනවා.

එය මානසික වේවා, ශාරීරික හෝ චිත්තවේගීය වේවා, අපි අපේ දරුවන් සමඟ කටයුතු කරන ආකාරය ගැන සැලකිලිමත් වීමට ඉගෙන ගත යුතුයි.

මෙය නිවැරදිව කිරීමෙන් අපගේ දරුවන් හොඳින් හැඩගැසුණු සාර්ථක වැඩිහිටියන් බවට පත්වනු ඇත.

theAsianparent හි අනුමැතිය ඇතිව පරිවර්තනය කර ප්‍රකාශිතයි.

පරිවර්තනය හා සංස්කරණය – නිලූෆ පෙරේරා

මුල් රචනය: Paul