"දෙවියනේ! මගේ මව්කිරි එක්ක ලේ මිශ්‍ර වෙලා!..."

ඉතින් දැන් ඔබ කිසිඳු අභියෝගාත්මක මුල් දවස් පසු කරල, කිසි ගැටළුවක් ලෙස මව් කිරි දෙනවා විතරක් නොවෙයි දොවා ඩබඩා කරනවා වෙන්නත් පුළුවන්. නමුත් කොයි තරම් නිර්භීත අම්මෙක් වුවත් මව්කිරි සමඟ ලේ මිශ්‍රවීම නිසා රත් පැහැ වූ මව්කිරි දුටු විට හොඳටම බියපත් වෙනවා.

මව්කිරි වල රුධිරය! මෙම දර්ශනය ඉතා නිර්භීත අම්මාව පවා බිය ගැන්වීමට ප්‍රමාණවත්ය.

කෙසේ වෙතත්, මව්කිරි සමඟ ලේ මිශ්‍රවීම ඇත්තවශයෙන්ම ඔබ සිතනවාට වඩා බහුලව දක්නට ලැබෙන තත්වයක්, විශේෂයෙන්ම පළමු වරට මව්කිරි දෙන මවුවරුන් මේ අත්දැකීමට වැඩිපුර මුහුණ දෙනවා. 

පුරුද්දක් ලෙස රුදීරය දැකීමෙන් අපි තැති ගන්නවා, එය බිය වීමට කාරණාවක් බව සළකනවා, නමුත් “ස්ට්‍රෝබෙරි කිරි” (සමහර අම්මලා ලේ මිශ්‍ර කිරි මෙලෙස හඳුන්වනවා) දැකීමෙන් සාමාන්‍යයෙන් කලබල වීමට අවශ්‍යතාවයක් නැහැ. 

ඇත්ත වශයෙන්ම, බොහෝමයක් අම්මලා කිරි දොවාගත්තොත් මිසක්, කිරි වලට ලේ මිශ්‍ර වූ බවක් දකින්නේත් නැහැ. මවුකිරි පොවන අම්මලා දරුවාගේ කට වටේ ඉහිරුනු මව්කිරි වල ඇතැම් විට ලේ මිශ්‍ර වූ බව දකිනවා. 

මව්කිරි සමඟ ලේ මිශ්‍රවීම සිදුවන්නේ ඇයි?

1. තනපුඩු තුවාල වීම නිසා 

තන පුඩු වලට හානි වීම සාමාන්‍යයෙන් ඔබේ මව්කිරි වල රුධිරය එක්තු වීම වඩාත් බහුල ලෙස දකින්නට පුළුවන් තත්වයක්පො. තුවාල වුණ තන පුඩු බොහෝමයක් මව්වරුන් අත්දකින තත්වයක් වන අතර මෙය මූලික හේතුව වන්නේ කිරි උරා බීමට බිළිඳා නිසියාකාර ලෙස ස්ථානගත නොකිරීමයි (latching). 

බිළිඳාගේ මුඛය වැරදි ලෙස ස්ථානගතව තිබුනත්  ඔබේ දරුවා දැඩි ලෙස උරා බොන විට, තන පුඩු තුවාල වී ලේ ගලන්නට පටන් ගන්නවා. 

ඔබේ ළදරුවාගේ මුඛය පියයුරු මත ස්ථානගත කිරීම වඩාත් සාටර්ථකව කරන්නේ කෙසේද යන්න පිළිබඳ උපදෙස් සහ තොරතුරු සඳහා වින්නඹු මාතාවකගෙන් හෝ මව්කිරි දීම පිළිබඳ උපදේශකවරයකු හෝ හෙදියක් හෝ අමතන්න පුළුවන්.

එමඟින් ඔබේ තනපුඩු වලින් වන රුධිර වහනය නවත්වා, ඊට වලට වන හානිය සුව කිරීමටද හැකි වනු ඇත

නිවැරදි ලෙස දරුවාගේ මුඛය පියයුරු මත ස්ථානගත කිරීම මගින් තන්පුඩු තුවාළ වීම වලක්වාගන්නට පුළුවන්

2. ධමනි වල රුධිරය පිරීම (Vascular engorgement) 

මව්කිරි වල මලකඩ පැහැයක් දිස වන තත්වයක් වන රස්ටි පයිප් සින්ඩ්‍රෝමය (Rusty Pipe syndrome) ලෙසද හැඳින්වෙනවා.

මෙම තත්වය දරු ප්‍රසූතියෙන් පසු අම්මලා තුළ ඇති වන අතර මුල් වරට මවුපදවිය ලැබූ කාන්තාවන් අතර වඩාත් බහුලව දක්නට ලැබේනවා.

එය සිදු වන්නේ උපතින් පසු පියයුරු වලට රුධිරය වැඩි වීම නිසා ගර්භනී මවගේ කිරි නිපදවන පටක වේගයෙන් වර්ධනය වීමත් සමඟ ඔබේ පියයුරු වල කිරි නාල සහ කිරි සාදන සෛල වර්ධනයට වීම නිසායි.

සතියකට පමණ පසු මෙම වාහිණී යළි යතා තත්වයට පත් වන අතර එය නැවත් නැවතත් උද්ගත වන තත්වයක් නොවන බැවින් ප්‍රතිකාර අවශ්‍ය වන්නෙ නැහැ.

එසේම, විශේෂඥයින් මෙම තත්වය ඇති මවුවරුන්ට නිර්දේශ කරනුයේ දිගින් දිගටම මව්කිරි දීමටයි.

කෙසේ වෙතත්, මෙම රුධිර වහනය සතියක් ඉක්මවා පවතී නම් වෛද්‍යවරයෙකුගෙන් උපදෙස් ලබා ගැනීම වඩාත් සුදුසුයි.

3. ඉන්ටර්ඩක්ටල් පැපිලොමා (Intraductal papilloma)

මේ තත්වය නම් කිරි නළයක කුඩා ප්‍රණාල බිත්තියක හට ගන්නා කුඩා ඉන්නන් වැනි වර්ධනයකි.

මෙය හීන වී යනුයේ රුධිරවහනයකුත් සමඟයි. මෙම තත්වය සාමාන්‍යයෙන් එක් පියයුරක මපමණක් දක්නට ලැබෙන අතර  දෑතින් පිරිමැදීමෙන් එය අතට නොදැනේ.

පියයුරු පැපිලෝමා (Breast papilloma) තත්වයක් ඉබේම පහව යන තත්වයක් නිසා  ප්‍රතිකාර කිරීම අවශ්‍ය නොවේ.

4. හානි වූ කේශනාලිකා (Broken capillaries)

පියයුරු රළු ලෙස හැසිරවීම, අතින් මව්කිරි දොවාගැනීමෙදී පමණට වඩා දැඩි තෙරපුමකට ලක් කිරීම හෝ පියයුරු පොම්පය වැරදි ලෙස භාවිතා කිරීම ආදිය නිසා මෙම තත්වය ඇති විය හැක. 

විශේෂයෙන් පියයුරු පොම්පය භාවිතා කිරීමේදී මෙම තත්වය ඇති වුවහොත් එහි මව්කිරි උරාගන්නා පීඩනය අඩු කිරීමට වගබලාගන්න. (මව්කිරි වල දීප්තිමත් රතු රුධිරය පෙන්නුම් කරයි නම් ඉන් කියැවෙන්නේ හානි වූ ප්‍රභවය බොහෝ විට ඔබේ තනපුඩු ආසන්නයේම ඇති බවයි). එම නිසා එම ප්‍රදේශයේ පීඩනය අඩු කරගැනීමෙන් ඉක්මන් සුවයට ඉඩ සැලසෙනු ඇත. 

බොහෝ අවස්ථා වල රුධිරය මිශ්‍ර වූ මව්කිරි දරුවාට දීමෙන් හානියක් වන්නේ නැහැ.

මෙලෙස මව්කිරි සමඟ ලේ මිශ්‍රවීම තුළින් අවපැහැ වූ මව්කිරි දරුවාට පෙවීම සුදුසූද?

ඔවෙ. වෛද්‍ය විශේෂඥයින්ට අනුව ඇතැම් අවස්ථා වලදී හැරුනුකොට, මෙම මව්කිරි දරුවාට පෙවීමෙන් කිසිඳු ගැටළුවක් ඇතිවන්නේ නැහැ.

වෛද්‍ය විශේෂඥයින් තවදුරටහ් පවසන්නේ, ලේ මිශ්‍ර මව්කිරි දරුවාට දීමෙන්, දරුවා මව්කිරි ඉවතට කෙල ගැසීමේ සම්භාවිතාව වැඩි බවයි.

ඇතැම් විට දරුවාගේ මළපහ සමඟ රුධිරය දැකිය හැකි බවත් ඔවුන් පවසනවා.

නමුත් මේවා දරුවාට මව්කිරි දීම නැවැත්වීමට හේතුවක් නොවන බවය.

මෙම රුධිර වහනයෙන් දරුවාට හානියක් නොවන අතර මව්කිරි දීම දිගින් දිගටම සිදු කිරීම නිර්දේෂ කෙරෙනවා.

කෙසේ වෙතත්, දරුවාගේ මළපහ සමඟ රුධිර මිශ්‍ර වීමක් පෙනෙන්නට තිබේ ද?

එසේ නම්, එය මව්කිරි සමඟ මිශ්‍ර වූ ලේ වල ප්‍රතිඵලයක් බව තහවුරු කරගත යුතුයි.

මේ ගැන සැකයක් තිබේ නම් වහාම වෛද්‍ය උපදෙස් ලබාගත යුතු වනවා.

ලේ මිශ්‍ර මව්කිරි දරුවාට නොදිය යුත්තේ කුමන අවස්ථා වලදීද?

මව්කිරි වලට ලේ මිශ්‍ර වන බව දුටුවත්, දිගින් දිගටම මව්කිරි දීමට නිර්දේෂ කෙරුනත්, එසේ නොකළ යුතු අවස්ථාද නැතුවා නොවෙයි. 

• එච්.අයි.වී / ඒඩ්ස් (HIV/AIDS) රෝගයට ලක්වූ මව්වරුන් ලේ මිශ්‍ර මව්කිරි තම බිළිඳාට පෙවීමෙන් වැළකිය යුතුයි.
• හෙපටයිටිස් (hepatitis), සෙප්සිස්  (sepsis) හෝ එවැනි වෙනත් බරපතල රෝගයකට ලක්ව ඇති  මව්වරුන් ලේ මිශ්‍ර මව්කිරි තම බිළිඳාට පෙවීමෙන් වැළකිය යුතුයි.

මෙවැනි තත්වයකට මෑත ඉතිහාසයේ ගොදුරුව ඇති මවක් නම්, මව්කිරි සමඟ ලේ මිශ්‍ර වීමක් දුටු විට තම වෛද්‍යවරයා හමුවී උපදෙස් ගැනීම වඩාත් සුදුසු වනවා. 

ඔබේ රුධිරය හරහා දරුවාට රෝග ආසාදනය වීමේ අවදානමක් තිබේද යන්න තීරණය කිරීමට ඔබේ වෛද්‍යවරයාට හැකි වනු ඇත.

ඒ අනුව ඔබ දිගින් දිගටම දරුවාට ලේ මිශ්‍ර වීම අතරතුර දරුවාට මව්කිරි දීමේ සුදුසු හෝ නුසුදුසු බව වෛද්‍යවරයා විසින් නිර්ණය කෙරෙනු ඇත.

ලේ මිශ්‍ර මව්කිරි ගබඩා කිරීමේදී එහි අඩංගු රුධිර රසය දැඩි වන්නට ගන්නවා. මේ නිසා එය ඉක්මනින් ශරුවාට ලබාදීම වඩාත් සුදුසුයි.

ලේ මිශ්‍ර මව්කිරි ගබඩා කිරීම

මව්කිරි වල මිශ්‍ර වූ රුධිර සාන්ද්‍රණය අධික නම්, ඇතැම් දරුවන් මව්කිරි බීම ප්‍රතික්ෂේප කරනු ඇත.

මෙම මව්කිරි දොවා ගබඩා කිරීමෙන් එහි අඩංගු රුධිර රසය තවත් වැඩි වනු ඇත.  

මේ නිසා, දොවාගත් මව්කිරි වල ලේ මිශ්‍ර බව ඔබට පෙනෙන්නට තිබේද?

එසේ නම්, එය ගබඩා නොකර හැකි ඉක්මනින් දරුවාට පෙවීම වඩාත් සුදුසු වනු ඇත.