ඔසප් වේදනා ඇතිවීමට හේතුව කුමක්ද? බොහෝ කාන්තාවන් තම ජීවිතයේ යම් හෝ අවස්ථාවක අහන ප්‍රශ්ණයක් මේ.
මාසයේ ඔසප් කාලය පැමිණෙන විට, මෘදු කැක්කුම, ඉදිමීම සහ නුරුස්නා බව – කලකිරීම් ස්වභාවය – මේ සියල්ල අපේක්ෂා කළ යුතු බව පෙනේ.
කෙසේ වෙතත්, ඔසප් වේදනාව, අධික රුධිර වහනය, බරපතල තෙහෙට්ටුව වැනි ඔබේ ජීවන තත්ත්වයට බලපාන වෙනත් රෝග ලක්ෂණ නිකම්ම ඇතිවන ඒවා නොවේ.
ඔසප් වේදනා ඇතිවීමට හේතුව කුමක්ද?
වේදනාකාරී කාල පරිච්ඡේදයේ රෝග ලක්ෂණ අත්විඳින කාන්තාවක්
ඔසප් කැක්කුම සමඟ, ඔබේ කාල පරිච්ඡේදය ආරම්භයේ වූ මොහොතේ සිට පැය 24 ක් ඇතුළත මෘදු සිට දැඩි උදරයේ කැක්කුම ආරම්භ වන අතර දින ගණනක් පවතී.
බහුතරයක් කාන්තාවන්ට ඔසප් වේදනා ඇතිවන පොදු ආකාර:
- ලාවට නමුත් නිරන්තරව දැනෙන කැක්කුම
- ඔබේ පහළ කොඳු පෙදෙසට සහ කලවා දක්වා විකිරණය වන වේදනාව
- මෙම කාල පරිච්ඡේදය තුළ ගර්භාෂයේ වේදනාව හෝ කැක්කුම
මීත අමතරව ඇතැම් කාන්තාවන් අත්විඳිය හැකි ඔසප් වේදනා:
- කරකැවිල්ල
- හිසරදය
- බඩ බුරුල් වීම
- ඔක්කාරය
නමුත් ඔබේ ඔසප් වේදනාව කැක්කුම ඇතිවීමට හේතුව කුමක්ද? ඔසප් වීම සාමාන්‍යයෙන් “ප්‍රාථමික ඩිස්මෙනෝරියා” (primary dysmenorrhea) ලෙස වර්ගීකරණය කර ඇති අතර එය ප්‍රොස්ටැග්ලැන්ඩින් නිපදවීම, ගර්භාෂය විසින් නිපදවන හෝමෝන සංකෝචනය වීමට හේතු වේ.
ඔබට ශක්තිමත් ගර්භාෂ හැකිලීම් ඇති විට, ගර්භාෂයට රුධිර සැපයුම මොහොතකට වසා දමනු ලැබේ, ගර්භාෂයේ ඔක්සිජන් මාංශ පේශි අහිමි වන අතර ඔසප් කැක්කුම හා වේදනාව ඇති වේ.
සමහර අධ්‍යයනවලින් පෙනී යන්නේ දරු ප්‍රසූතියේදී දරුණු ගර්භාෂ හැකිලීම් ඇති වන බවයි.
මායෝ සායනයට අනුව, එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස් සහ ශ්‍රෝණි ප්‍රදාහය ඇති කරන රෝග වැනි ඇතැම් තත්වයන් ඔසප් කැක්කුම සමඟ සම්බන්ධ වේ.
එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස් කාන්තාවගේ සරු බව පිළිබඳ ගැටළු ඇති කළ හැකිය. ශ්‍රෝණි ආශ්‍රි ඉදිමුම ඇති කරන රෝගයෙන් ඔබේ පැලෝපීය නාල කැළැල් ඇතිවිය හැකි අතර එමඟින් ගර්භාෂයෙන් පිටත සංසේචනය වූ බිත්තර තැන්පත් කරන එක්ටොපික් ගැබ්ගැනීමක අවදානම වැඩි කරයි.
අනෙකුත් අවදානම් සාධක අතරට ගර්භාෂ උපකරණයක් (IUD) භාවිතා කිරීම, ගර්භාෂ ගෙඩි සහ ලිංගිකව සම්ප්‍රේෂණය වන රෝග ඇතුළත් වේ.
දැඩි ඔසප් වේදනාව ඇතිවීමට බලපාන අනෙකුත්හැ හේතු 7ක්
1. එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස්: දරුණු ඔසප් වේදනාවක් ඇතිවීමට පොදු හේතුවක්
ඡායාරූප: ඇලමි
එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස් යනු නාරිවේද තත්වයක් වන අතර ඩිම්බ කෝෂ, පැලෝපීය නාල, මුත්‍රාශය, ශ්‍රෝණි තට්ටුව ඇතුළු ශ්‍රෝණිය පුරා ඇති අනෙකුත් ව්‍යුහයන් මත ගර්භාෂයෙන් පිටත එන්ඩොමෙට්රියම් වැනි පටක දක්නට ලැබේ.
වඩාත් දරුණු අවස්ථාවල දී බඩවැල්, ප්‍රාචීරය, අක්මාව, පෙනහළු, සහ මොළය පවා වසාගෙන මෙම පටක වර්ධනය වේ.
ප්‍රතිකාර නොකළ එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස් මැලියම්, නිදන්ගත ප්‍රදාහය, ඩිම්බ කෝෂයේ ගෙඩි (රුධිරයෙන් පිරිණු ගෙඩි) සහ අභ්‍යන්තර රුධිර වහනය වැනි දේවලට හේතු විය හැක – මේ සියල්ලම ශ්‍රෝණි වේදනාව ඇති කිරීමට හේතු වේ.
2. ඇඩෙනොමියෝසිස් (Adenomyosis): ඔසප් වේදනා සහ ලිංගිකත්වය
ඇඩෙනොමියෝසිස් යනු එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස් වැනි තවත් තත්වයකි. මෙහිදී එන්ඩොමෙට්රියම් ගර්භාෂයෙන් පිටත සිටුවීම වෙනුවට ගර්භාෂ මාංශ පේශි තුළ ගැඹුරට කාවැදී ඇත.
සීනර්වෝ පැවසුවේ ඇඩිනොමියෝසිස් ඇති කාන්තාවන් තුළ “ගර්භාෂය තැළුණු මාංශ පේශියක් මෙන් ක්‍රියා කරන” බවයි. ඇඩෙනොමියෝසිස් රෝග ලක්ෂණ අතරට “වේදනාකාරී මධ්‍යම කැක්කුම සහ වේදනාකාරී සංසර්ගය ඇතුළත් වේ.
එය දිනකට හෝ දෙකකට පසුව සමනය විය හැකිය.” ඇඩෙනොමියෝසිස් සාමාන්‍යයෙන් වයස අවුරුදු 30 ට වැඩි කාන්තාවන් තුළ දක්නට ලැබේ. “කෙසේ වෙතත්, එය යෞවනයන් තුළ ද තිබිය හැක.”
3. ගර්භාෂ ෆයිබ්‍රොයිඩ්: සමහරුන්ට ඔසප් වේදනාව දරුණුතම කරන තත්වයක්
කාන්තාවන් හතර දෙනෙකුගෙන් තිදෙනෙකුටම ගර්භාෂ ෆයිබ්‍රොයිඩ් වර්ධනය වන නමුත් බොහෝ දෙනෙකුට කිසිදු රෝග ලක්ෂණයක් නොපෙන්විය හැක.
ෆයිබ්‍රොයිඩ් ප්‍රමාණය අනුව ගර්භාෂයේ හැඩය පවා විකෘති කිරීමට තරම් විශාල විය හැකිය.
ෆයිබ්‍රොයිඩ් විසින් මාසික ඔසප් වේදනාව දරුණුතම කරනවා පමණක් නොව ඩරුධිර වහනය පවා අධික කරයි. ගර්භාෂයේ අධික රුධිර වහනය හේතුවෙන් ඇති වන විශාල රුධිර කැටිගැසීම් ඉවත් කිරීම සඳහා එම කාලය තුළ ගර්භාෂය හැකිලී යාම නිසා මෙම වේදනා ඇතිවේ. ඉතා කලාතුරකින් මෙම ගෙඩි පිළිකා බවට පත්විය හැකිය.
4. තඹ IUD: ඇතුළත් කිරීමෙන් පසු ඇතිවන ඔසප් වේදනාව
තඹ IUD යනු අවුරුදු 10 ක් දක්වා ගැබ් ගැනීම වළක්වා ගත හැකි උපත් පාලන ක්‍රමයකි.
බලපත්‍රලාභී සෞඛ්‍ය සේවා සැපයුම්කරුවෙකු විසින් ගර්භාෂය තුළ තැන්පත් කර ඇති මෙම උපාංගය ක්‍රියා කරන්නේ තඹ අඛණ්ඩව මුදා හැරීමෙනි.
මෙම තඹ මගින් ශුක්‍රාණු අක්‍රීය කොට සංසේචනයක් සිදුවීම වලක්වයි.
5. ශ්‍රෝණි ප්‍රදාහය ඇති කරන රෝගයක් වන Pelvic Inflammatory Disease (PID) මගින් ඔසප් වේදනා ඇතිවිය හැකිද?
Pelvic Inflammatory Disease (PID) යනු කාන්තාවන්ගේ ප්‍රජනක පදධතියේ ආසාදනයකි. ප්‍රතිකාර නොකලහොත් PID මගින් ඉදිමුම, කැළැල්, වේදනාකාරී ඔසප් කැක්කුම සහ වඳභාවයට හේතු විය හැක.
“[PID] බොහෝ විට සිදුවන්නේ PID වලට හේතු වන ලිංගිකව සම්ප්‍රේෂණය වන ආසාදන නිසා ශ්‍රෝණි කලාපයේ කැළැල් පටක හා මැලියම් ඇතිවිය හැකි බැවිනි.
ඔසප් වීමේදී හෝමෝන මගින් ගර්භාෂය හා අවට ව්‍යුහයන්ට බලපෑම් කරයි – කැළැල් පටක හා මැලියම් ඇතුළුව – ප්‍රදාහය, ලේ ගැලීම සහ වේදනාව වැඩි කළ හැකිය ”යනුවෙන් වොෂිංටන් ඩී.සී. හි අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩල සහතික කළ පවුල් වෛද්‍ය අගර්වාල් පවසයි.
මුල් අවදියේදීම මෙය හඳුනාගතහොත්, ප්‍රතිජීවක ඖෂධ මගින් ප්‍රතිකාර කළ හැකි නමුත් ප්‍රතිජීවක මඟින් ආසාදනය නිසා ඇති වන ව්‍යුහාත්මක හානිය ප්‍රකෘති නොකරනු ඇත. වෛද්‍ය අගර්වාල් තවදුරටත් පවසයි.
6. ගර්භාෂ ගැටළු: ඔසප් වීම හා වඳභාවයට හේතු විය හැකි ව්‍යුහාත්මක අවාසි
ගැහැණු දරුවකුගේ කලලයක් තම මවගේ ගර්භාෂයේ ඇතුළත වර්ධනය වන අවස්ථාවේ, .එතුළ ළදරුවාගේ ගර්භාෂයද වර්ධනය වන්නේ මැලේරියන් නාල (Müllerian ducts) ලෙස හැඳින්වෙන ව්‍යුහයන් දෙකකිනි.
ඇතැම් අවස්ථාවලදී ගර්භාෂය නිවැරදිව සෑදෙන්නේ නැති අතර එය වඳභාවයට, ඔසප් වේදනාවට හා වේදනාකාරී සංසර්ගයට හේතු වේ.
ව්‍යුහාත්මක විෂමතා ඇති කාන්තාවන් සඳහා – ද්වි-ගර්භාෂය (එක් ගැබ්ගෙලකට තුඩු දෙන ගර්භාෂ දෙකක්), සෙප්ටේට් ගර්භාෂය (තන්තුමය පටක පටියක් සහිත සාමාන්‍ය ගර්භාෂය),. ඒකීය ගර්භාෂය (එක් මැලේරියානු නාලයකින් පමණක් වර්ධනය වන ගර්භාෂය), ගර්භාෂ ඩිඩෙල්ෆිස් (ගර්භාෂ දෙකක්, ගැබ්ගෙල දෙකක්, සහ යෝනි ඇල බෙදූ සෙප්ටම් හෝ පටලයක්) වැනි – ඔසප් වීම, ගර්භාෂය හා යෝනි මාර්ගය බෙදා වෙන් කරන අවහිරතා සහ පටල වලින් හට ගනී.
7. චින්තනය
ව්‍යුහාත්මක දෝෂයක් හෝ ප්‍රජනන තත්වයක් මගින් පැහැදිලි කළ නොහැකි ඔසප් වේදනාවක්, ප්‍රාථමික ඩිස්මෙනෝරියා (primary dysmenorrhea ) ලෙසද හැඳින්වේ.
මෙය සාමාන්‍යයෙන් කාන්තාවන්ගෙන් අඩකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් මුහුණ දෙන තත්වයකි.
ප්‍රසව හා නාරිවේද විශේෂඥයන්ගේ ඇමරිකානු සම්මේලනයට අනුව, මෙම කැක්කුම ඇතිවන්නේ පුරස්ථි ග්‍රන්ථිවල වැඩි හෝ අසමතුලිත මට්ටම් නිසාය. – හෝමෝන වැනි මේද අම්ල – එම කාලය තුළ ඔහු ගර්භාෂයේ හැකිලීම උත්තේජනය කරයි.
ප්‍රොස්ටැග්ලැන්ඩින් මට්ටම්වල වෙනස්වීම් වඩාත් තීව්‍ර හා මෙන්ම නිතර නිතර ගර්භාෂ හැකිලීමටද හේතු විය හැකිය.
මෙය අසල ඇති රුධිර නාල සම්පීඩනය කිරීම සහ ගර්භාෂයට ඔක්සිජන් කපා හැරීම නිසා එමගින් වේදනාකාරී කැක්කුම සහ අපහසුතාව ඇති වේ.
ඔබටත් ඔසප් වේදනාව ඇත්නම්, සලකා බැලිය යුතු ගෘහස්ථ ප්‍රතිකාර කිහිපයක් මෙන්න:
1. ආහාරමය අතිරේක
සමහර සොයාගැනීම් වලට අනුව ඔමේගා -3 මේද අම්ල සහ මැග්නීසියම් අඩංගු ස්වාභාවික ආහාරමය අතිරේක මගින් ඔසප් වේදනාව අඩු කළ හැකිය.
2. සන්සුන් වීම
මානසික ආතතිය මගින් ඔබේ ඔසප් වේදනාව වැඩි කළ හැකි වුවද, භාවනා කිරීම සහ සන්සුන් වීමේ ව්යායාම මගින් ඒවායේ බරපතලකම අඩු කර ගත හැකිය.
3. ව්යායාම
ශාරීරික ක්රියාකාරකම්, විශේෂයෙන් යෝග, ඔසප් කැක්කුමේ වේදනාව අඩු කළ හැකිය.
4. තාපන පෑඩ්
උදරය මත තාපන පෑඩ් හෝ උණුසුම් ජලයෙන් පොඟවා හොඳින් මිරිකාගත් රෙදි පොට්ටනියකින් උදරය තවන්නට උත්සාහ කරන්න.
ඇතමුන් වීදුරු බෝතලයකට උණු වතුර දමා උදරය මත රෝල් කරමින් තවාගනී. තවත් සමහරු උණුසුම් ස්නානයක හෝ වතුරේ බැස සිටීමෙන් වේදනාවට සහනයක් ලබා ගනී.
කාය වර්ධන හා චලන චිකිත්සාව පිළිබඳ ජර්නලයේ 2017 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අධ්‍යයනයක් කෙරුණා.
ඉන් නිගමනය වූයේ දිනකට මිනිත්තු 30 ක්, සතියේ දින දෙකක්, සති 12 ක් නිවසේදී යෝගා පුහුණුවීම් කළ කාන්තාවන්ට පාලක කණ්ඩායමට. ඔසප් වේදනාව අඩු වීම සහ ශාරීරික යෝග්‍යතාවයේ සැලකිය යුතු දියුණුවක් ඇති බවයි.
විකල්ප හා අනුපූරක වෛද්‍ය විද්‍යාව පිළිබඳ ජර්නලයේ 2017 ජනවාරි මාසයේදී ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද තවත් අධ්‍යයනයකින් හෙළි වූයේ. එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස් ඇති කාන්තාවන්ගේ නිදන්ගත ශ්‍රෝණි වේදනාවේ මට්ටම අ වීමට හතා යෝගා පුහුණුව දායක වූ බවයි.
ඔබේ ඔසප් වීම සැලකිය යුතු වේදනාවක් ඇති කරන්නේ නම්, ඔබේ වෛද්‍යවරයා හමුවන්න. මන්ද ඔසප් වේදනාව බරපතල ගැටලුවක ලකුණක් විය හැකි බැවිනි.
මූලාශ්‍ර: everydayhealth.com
*theAsianparent Sri Lanka හි පල කරනු ලබන ලිපි ජාත්‍යන්තර ප්‍රකාශන හිමිකම් නීති මගින් ආරක්ෂා කර ඇත. ඔබ මෙම ලිපිය theAsianparent Sri Lanka හි අවසරයකින් තොරව පිටපත් කිරීම හෝ භාවිතා කිරීම කරන්නේ නම් ඔබට එරෙහිව මෙම නීති යටතේ නඩු පැවරිය හැකිය.
